Op 26 juni vond de tweede bijeenkomst van het tweede jaar van Cirkelstad Eindhoven plaats, waarin de middag volledig in het teken stond van circulair ontwerpen en materiaalgebruik. Tijdens deze bijeenkomst hebben diverse architectenbureaus de mogelijkheid vastgepakt om de uitdagingen en kansen van circulair ontwerpen te bespreken aan de hand van enkele voorbeeldprojecten. Vanuit elk bureau zijn een aantal stellingen benoemd, waar de aanwezigen mee aan de slag moesten. 

Duurzame inspiratie
Deze keer waren we te gast bij Van der Meijs, een aannemer gespecialiseerd in renovatie en onderhoud. Binnen het bedrijf heeft circulariteit en duurzaamheid een cruciale rol en zijn deze onderwerpen duidelijk zichtbaar aanwezig in hun pand. Het kantoor beschikt, naast zichtbaar toegepaste circulaire materialen, ook over een duurzame inspiratie wand om medewerkers iedere dag te inspireren en motiveren voor duurzaamheid, zoals te zien in de afbeelding. Hun toewijding aan duurzaamheid wordt benadrukt in het motto van het bedrijf, “Denk bij elke beslissing die je neemt; is er een duurzaam alternatief?”

Ervaringen architectenbureaus
De introductie van Van Der Meijs werd gevolgd door presentaties van de drie architectenbureaus Diederendirrix, WY en Architecten en|en. Deze architecten deelden hun ervaringen met diverse circulaire projecten, inclusief de successen en uitdagingen die ze tegenkwamen. Elk van de architecten bracht een aantal stellingen in, die later in een gezamenlijke brainstormsessie werden besproken: 

1. Hebben wij alle berekeningen (MPG, CO2, etc.) nodig om een circulair gebouw te maken? 
2. Hoe overtuig je een opdrachtgever om in te zetten op adaptief vermogen om toekomstige transformaties mogelijk te maken en hoe verantwoord je de MPG? 
3. Duurzaam en circulair bouwen is een mooie value-case, maar geen business-case. 
4. Een ontwerpteam kan circulariteit slechts deels budgetneutraal implementeren door slimme technische uitwerking. 
5. Een circulaire aanpak voor de ‘grote klappers’ in een gebouw heeft nog steeds budgetconsequenties voor de opdrachtgever. 

Obstakels en oplossingen
Deze stellingen vormden in de brainstormsessie de basis voor levendige discussies over de obstakels en mogelijke oplossingen in het circulair ontwerpen en bouwen. Een opvallend voorstel was de invoering van belastingen op CO2-uitstoot, om circulair en duurzaam bouwen financieel aantrekkelijker te maken. Bovendien werd er benadrukt dat regelgeving vaak een belemmering vormt, bijvoorbeeld door eisen omtrent geluid en brandwerendheid. Er werd gepleit voor regelgeving die innovatie en verandering bevordert.

Daarbij zijn bestaande rekentools nog niet altijd geschikt voor circulair bouwen. Zo blijkt het lastig om met een volledig houten gebouw een lage MPG-score te behalen, aangezien de tool geen CO2-opslag in hout meeneemt. De bestaande rekentools zijn daarbij te gedetailleerd voor de initiële ontwerpfase wat het ontwerptraject belemmert. Er werd gesuggereerd om een pre-instrument te ontwikkelen voor de initiële ontwerpfase (SO-fase) en gratis toegankelijke tools voor architecten beschikbaar te maken om betere beslissingen te nemen in de vroege fasen. Tot slot werd de kwaliteit van gebouwen besproken; gezonde gebouwen leiden tot minder uitval. Het werd voorgesteld om de kwaliteit van gebouwen mee te nemen in de Total Cost of Ownership (TCO) en hierop te focussen. 

Leidraad
De bijeenkomst van Cirkelstad Eindhoven benadrukte het belang en de uitdagingen van circulair ontwerpen en bouwen. Hoewel er talrijke obstakels zijn, zoals financiële haalbaarheid en regelgeving, kwamen er tijdens de brainstormsessie ook diverse oplossingsrichtingen naar voren. Het invoeren van CO2-belasting, verbetering van rekentools en flexibelere regelgeving kunnen bijdragen aan het realiseren en versnellen van duurzame en circulaire bouwprojecten. De toekomst van bouwen ligt in de balans tussen milieu-impact en economische haalbaarheid, waarbij de TCO een leidraad kan vormen voor besluitvorming.