Gert-Willem van Mourik is transitiemanager Circulair Bouwen bij de provincie Zuid-Holland. Een van de instrumenten die de provincie hiervoor inzet is Het Nieuwe Normaal (HNN), de gemeenschappelijke taal voor circulair bouwen: “We hebben in Zuid-Holland een gigantische opgave om ruim 250.000 nieuwe woningen te bouwen. Vanuit mijn rol vind ik het belangrijk dat we kritisch kijken naar de manier waarop die woningen gebouwd worden. Door bijvoorbeeld in te zetten op biobased bouwen creëer je gezonde woningen én verminder je onze impact op de planeet.”

Wat is Het Nieuwe Normaal?
“De provincie is ruim vijf jaar bezig met de transitie naar circulair bouwen. We merkten vrij snel dat er allerlei verschillende ideeën bestaan over wat circulair bouwen inhoudt. Een collega die veel ervaring had met klimaatadaptief bouwen deed de suggestie om te gaan werken met meetbare indicatoren. In die tijd kwam ook Het Nieuwe Normaal op. En dat bleek goed te passen bij onze zoektocht. Het Nieuwe Normaal is een raamwerk gericht op de materialentransitie en het maakt circulair bouwen concreet. Het biedt een eenduidige taal, zodat we het allemaal over hetzelfde hebben. Bovendien is het een instrument om ambities te bepalen en initiatieven te toetsen op de mate van circulariteit.”

Wat doet de provincie met circulair bouwen? 
“Met de opgave Circulair Zuid-Holland hebben we een aanjagende rol op de lange termijn. Zodat we in 2050 in een volledig circulaire samenleving mogen leven. Dit is veelal nog nieuw terrein, dus we zullen spelenderwijs daar moeten komen. Gelukkig zijn er koplopers die al werken aan circulair bouwen. Wij stimuleren die partijen om door te knallen. En, tegelijkertijd, hun kennis over te dragen aan partijen die ook mee willen doen. Hiervoor bieden we leer- en ontwikkelprogramma’s aan.”

Hoe zorg je ervoor dat Het Nieuwe Normaal daadwerkelijk wordt toegepast? 
“We proberen koplopers te verleiden om met Het Nieuwe Normaal te gaan werken. Maar we merken dat dat niet vanzelf gaat. Het vereist kennis, capaciteit en soms ook middelen om de onderliggende berekeningen uit te voeren. Bouwbedrijven, producenten en architectenbureaus doen er goed aan om die kennis en capaciteit binnen hun organisaties op te bouwen. We bieden trajecten aan, zodat er laagdrempelig met Het Nieuwe Normaal geoefend kan worden. Ik ben heel trots op een traject als ‘Woningconcepten en hun prestaties’, waarvoor tientallen industriële woningconcepten zijn doorgerekend aan de hand van de indicatoren van Het Nieuwe Normaal.

Er komt binnenkort een nieuwe versie aan, waarin ook biobased en ‘optop-concepten’ worden doorgerekend. Door dit soort overzichten krijgen inkopers en opdrachtgevers inzicht in wat er te kiezen valt. En dat brengt me op het volgende punt. We zien al dat er aanbieders zijn die circulariteit in hun verkoopfolders aanprijzen. Daardoor zullen inkopende partijen, zoals woningcorporaties, eerder de stap zetten om Het Nieuwe Normaal als eis mee te geven bij een aanbesteding.”

Wanneer is Het Nieuwe Normaal daadwerkelijk ‘het nieuwe normaal’? 
“In 2050 moeten we volledig circulair zijn. Om dat te laten slagen moeten we eigenlijk al veel eerder beginnen met het uitvoeren van de principes van HNN. De filosofie is, wat mij betreft, ingeburgerd als we het begrip terugzien in teksten over gebiedsontwikkeling en duurzaamheid en uiteraard in gemeentebeleid. Het is hoopvol dat Het Nieuwe Normaal genoemd wordt in de realisatieafspraken woningbouw van diverse woonregio’s. Dat betekent dat gemeenten circulariteit een plekje moeten geven. Circulair is een containerbegrip waar veel verwarring over ontstaat. Er zijn bijvoorbeeld bouwbedrijven en gemeenten die denken dat je lekker circulair bezig bent wanneer er een afvalbak bij het bouwterrein staat. Dat mag echt een tandje beter. HNN draagt hieraan bij.”

Heb je tips voor gemeenten die aan de slag willen met circulair? 
“Het is essentieel om helder te krijgen wat de waarde van circulair bouwen is voor jouw wethouder en hoe je dit wil gaan toepassen in je eigen organisatie. Voor de ene wethouder is het belangrijk dat circulariteit bijdraagt aan duurzaamheidsdoelstellingen, zoals beperking van de uitstoot van CO2. Voor een andere wethouder is het belangrijk dat zij de lokale economie een duwtje in de rug kan geven. Voor allebei is het belangrijk dat ze kunnen bouwen met minimale stikstofuitstoot.

Met Het Nieuwe Normaal heb je een instrument waarmee je de opgave concreet maakt. Gemeenten en bedrijven kunnen er vandaag nog mee beginnen. Het maakt niet uit hoe ambitieus een partij is. Het gaat erom dat men bereid is om een open gesprek te voeren en het instrumentarium van HNN in overweging te nemen. Met andere woorden: bekijk wat HNN voor jouw gemeente kan betekenen!” 

Wat is de volgende stap? 
“In samenwerking met Cirkelstad hebben we een aantal projecten gedaan aan de hand van HNN. Ik noem hier een opleidingsprogramma en een traject waarbij we bouwbedrijven hielpen met het maken van de berekeningen. De volgende stap is om in kaart te krijgen wat dit heeft opgeleverd en wie er gebruik maken van de prestatie-indicatoren van HNN. Om vervolgens te toetsen hoe effectief het raamwerk is en hoe we het verder kunnen verbeteren. We moeten elkaar daarin natuurlijk wel scherp houden.” 

Ter info: Op 10 oktober en 22 oktober zijn er trainingen van Het Nieuwe Normaal.